Hakan Özdemir

Kanaat, tükenmez bir hazinedir

Kanaat, alın teri karşılığı kazanılana razı olmak, başkasının kazancına göz dikmemek demektir. Başkasının kazandığını görünce, onu kıskanmamak, onun gibi çok çalışmaktır. Kanaat, çalışmayıp tesadüfen önüne çıkanı kullanmak, başka bir şey aramamak demek değildir.

Kanaat demek, ihtiyacından fazla kalan kazancını bir yere yığmayıp, İslamiyet'in emrettiği hayırlı yerlere vermek, fakirlere, kimsesizlere, hastalara, dinin yayılmasına yardım etmek demektir. Kanaat, böylece iyi ahlakın kaynağı olduğu gibi, insana mahrumiyetler içinde kaldığı zaman saadet temin eden sarsılmaz bir kale gibidir. Şairin dediği gibi:
"Ey zaman! İnsanlara hücum ederken, beni de herkes gibi sanarak üzerime gelme! Bileğimi bükemezsin! Karşında beni yalnız sanma! Arkamda kanaat gibi yenilmez bir ordu vardır."

Her günkü halinden memnun olmak, her halinden Allahü teâlâya şükretmek, kanaat sahibi olmak demektir. Kendinden daha iyi mevkide, kendinden daha zengin, kendinden daha kuvvetli, kendinden daha güzel bir insanı kıskanmayarak kendi halinden memnun ve razı olan insanın öncelikle kalbi rahattır ve Allahü teâlânın sevgili kuludur. Çünkü kendisine verilenden razıdır, böylece Allahü teâlâ da, ondan razıdır. Bunun için insan, kazandığına kanaat etmeli, Allahü teâlânın taksimine razı olmalıdır. Hadis-i şerifte; (Kanaat eden doyar) buyuruldu.

Ebu Sa'id Hudri hazretleri şöyle anlatır:
"Bir gün annem beni Resulullah efendimizden bazı şeyler istemem için gönderdi. Huzuruna varıp oturdum. Mübarek yüzünü bana çevirerek; (Kim sahib olduğu şeye kanaat ederse, Allahü teâlâ onu başkasına muhtaç etmez. Kim çirkin şeylerden sakınırsa, Allahü teâlâ onu iffetli eyler. Kim sahib olduğu şey ile yetinirse, Allahü teâlâ ona kâfidir. Kim bir ukıyelik miktarında bir şeye sahib olduğu halde, başkasından bir şey isterse, devamlı isteyici olur) buyurdu.

Ben kendi kendime falan devemiz bir ukıyeden daha iyidir dedim. Hiçbir şey istemeden Resulullah efendimizin huzurundan kalkıp gittim."

Kanaatkârlığı, yalnız İslamiyet değil, her milletin ahlak kitapları övmektedir. Zira kanaat, kişinin kendi haklarından vazgeçmesi, uyuşuk olması demek değildir. Kanaat, hakkına, kazandığına razı olup, başkasının hakkına saldırmamaktır. Bu ise, insanları uyuşturmaz, çalışmaya, ilerlemeye teşvik eder. Müslümanlık, çalışıp kazanmayı emrediyor. Kanaat, bir hırkaya razı olup tembel oturmak demek değildir. Dinini iyi bilen Müslümanlar, hep çalışmışlar ve kendi kazandıklarına razı olup, başkasının kazancına göz dikmemişlerdir. Zira Peygamber efendimiz; (Sizin en hayırlınız, başkasından beklemeyip, çalışan, kazananınızdır) buyurmuştur.

Kanaat, sinir hastalıklarını önleyen, geçimsizliği, düşmanlığı gideren, cemiyetlerin düzenlerini sağlayan bir faktördür. Kanaat, İslamiyet'in dünyaya yayılmasını, ilim ve fen abideleri kurmayı sağlamıştır. Hadis-i şerifte; (Allahü teâlâ çalışıp kazananları sever) buyurulmuştur.

Allahü teâlâ, beş şeyi, beş şey içine koymuştur. Bu beş şeyi alan, içindekine kavuşur:
"İzzeti, şerefi, ibadete; zilleti, sefaleti, günaha; ilmi, hikmeti, çok yememeye; heybeti, itibarı, gece namaz kılmaya; zenginliği, kimseye muhtaç olmamayı da, kanaate tâbi kılmıştır."

Netice olarak kanaat, bitmez tükenmez bir hazinedir. Kanaatkâr olmayan bir zengin, kanaatkâr olan bir fakirden daha kötü durumdadır. Çünkü o zenginin kalbi rahat değildir. Kanaatkâr olan fakir ise, kalbi rahat olduğu için, sanki bir hazine içinde yaşamaktadır. Nefsine uyarak, sabır ve kanaat etmeyen kimse ise, Allahü teâlânın kaza ve kaderine razı olmaz. Fakir olunca, az verdin diye itiraz eder. Zengin olursa, doymaz, daha ister. Peygamber efendimizin buyurduğu gibi:

(Allahü teâlâ buyuruyor ki: Ey kulum! Emrettiğim farzları yap, insanların en abidi olursun. Yasak ettiğim haramlardan sakın, vera sahibi olursun. Verdiğim rızka kanaat eyle, insanların en ganisi olursun, kimseye muhtaç kalmazsın.)